κείμενο συνέντευξης
Φίλες και φίλοι γεια σας. Καλώς ήρθατε στην εκπομπή “Υγεία και Ανάπλαση”. Σήμερα θα μιλήσουμε για ένα θέμα πρακτικό, λειτουργικό, ένα θέμα που απασχολεί πάρα πολύ κόσμο σε όλες τις ηλικίες. Ένα θέμα που αφορά την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Το θέμα μας είναι η διόρθωση μυωπίας με laser. Κοντά μας είναι η κα Έλενα Κεφάλα, χειρουργός οφθαλμίατρος για να μας πει περισσότερα. Καλώς ήρθατε.
Οφθαλμίατρος Έλενα Κεφάλα: Γεια σας, ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.
Δημ/φος: Πείτε μας κα Κεφάλα ποιος είναι κατάλληλος υποψήφιος για τη διόρθωση μυωπίας με laser?
Οφθαλμίατρος: Προϋπόθεση για να κάνει κάποιος διόρθωση μυωπίας με laser είναι να έχει συμπληρώσει 18 έτη της ηλικίας. Άλλη μια προϋπόθεση είναι να έχει από ένα βαθμό μυωπίας και πάνω. Μικροί βαθμοί δεν έχει νόημα να υποβληθεί κάποιος σε αυτή τη διαδικασία.
Δημ/φος: Υπάρχουν πολλές μέθοδοι για αυτή την διαδικασία?
Οφθαλμίατρος: Υπάρχουν πολλές μέθοδοι και παραλλαγές των μεθόδων. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να τις χωρίσουμε σε 2 μεγάλες κατηγορίες
Στην PRKτο laser επιδρά στην εξωτερική επιφάνεια του κερατοειδούς, στο επιθήλιο. Στην LASIK, γίνεται μια πολύ λεπτή τομή, καθοδηγούμενη είτε μηχανικά είτε με το Laser στον κερατοειδή και η δράση του laser γίνεται σε βαθύτερο στρώμα.
Δημ/φος: Πότε χρησιμοποιούμε την κάθε μέθοδο? Πως επιλέγετε ποια μέθοδο θα κάνει ο κάθε ασθενής?
Οφθαλμίατρος: Υπάρχουν ασθενείς που τα μάτια τους είναι κατάλληλα για να υποβληθούν στη μία από τις δυο. Άρα η εικόνα ξεκαθαρίζει όταν ολοκληρωθεί ο προ-εγχειρητικός έλεγχος που είναι μια μελέτη που κάνουμε στο ιατρείο. Είναι κάτι πολύ απλό και ανώδυνο. Μπορούμε έτσι να δούμε αν είναι κατάλληλα τα μάτια μας να υποβληθούν στη διόρθωση ώστε να γίνει αυτό με ασφάλεια, γιαυτό κυρίως γίνεται ο έλεγχος, και επίσης να δούμε ποια μέθοδο μπορούμε να επιλέξουμε. Υπάρχουν και περιπτώσεις που μπορούν να κάνουν και τις 2 μεθόδους.
Δημ/φος: Μπορεί να γίνει και συνδυασμός των μεθόδων ανάλογα με το θέμα που έχει ο καθένας?
Οφθαλμίατρος: Όχι συνδυασμός. Θα μπορούσε να έχει τα μάτια του ώστε να μπορεί να επιλέξει ποια επέμβαση θα κάνει. Εκεί συζητούμε με τον ασθενή και αποφασίζουμε μαζί με άλλα πράγματα που τον αφορούν για το που θα καταλήξουμε. Πριν την επέμβαση θα κάνουμε κάποια εξέταση στο ιατρείο.
Δημ/φος: Απαιτείται κάτι άλλο? Πρέπει να γίνει κάποια προετοιμασία?
Οφθαλμίατρος: Προετοιμασία από πλευράς διακοπής φαρμάκων, όχι. Να λάβουμε υπόψιν μας ότι για να μπορέσει κάποιος να κάνει laser μυωπίας, συνήθως δεν τα κάνουν άτομα που έχουν σοβαρά χρόνια νοσήματα. Χρειάζεται μια γενική καλή υγεία. Άρα δεν έχουμε θέμα με τα φάρμακα που παίρνουμε. Ως προετοιμασία, εκτός από τον έλεγχο στο ιατρείο, και τη μελέτη του κερατοειδούς, υπάρχουν και κάποια άλλα μηχανήματα λίγο πιο εξειδικευμένα με τα οποία εξετάζουμε με κάθε λεπτομέρεια με σκοπό την απόλυτη ασφάλεια και επιτυχία της διόρθωσης. Αυτά γίνονται και στο κέντρο που γίνεται η διόρθωση με laser και μπορούν να γίνουν και το πρωί της επέμβασης, την ίδια μέρα.
Δημ/φος: Υπάρχουν κάποιες άλλες εξετάσεις που πρέπει να γίνουν την ημέρα της επέμβασης?
Οφθαλμίατρος: Καμία άλλη εξέταση ή προετοιμασία. Οι ασθενείς μπορούν να έχουν πάρει το πρωινό τους κανονικά και απλά έρχονται με ένα συνοδό στο κέντρο.
Δημ/φος: Όπου θα πρέπει να φύγουν και με κάποιο συνοδό?
Οφθαλμίατρος: Ναι, καλό είναι να υπάρχει κάποιος μαζί. Βέβαια οι περισσότεροι βλέπουν πάρα πολύ καλά αμέσως μετά, αλλά επειδή όμως μετά δίνουμε ένα ελαφρύ αγχολυτικό, μπορεί κανείς λίγο να νυστάζει. Άρα σίγουρα δεν μπορεί να οδηγήσει. Καλό είναι να έχει και ένα συνοδό μαζί του.
Δημ/φος: Η επέμβαση πως γίνεται?
Οφθαλμίατρος: Η επέμβαση πια στις μέρες μας γίνεται και στα 2 μάτια ταυτόχρονα. Να το τονίσουμε γιατί παλαιότερα πριν 20-25 χρόνια που ήταν στην αρχή της, γινόταν το κάθε μάτι χωριστά. Υπάρχουν ακόμα κάποιοι ασθενείς που κάνουν συχνά αυτή την ερώτηση. Άρα πλέον γίνονται και τα 2 μάτια την ίδια μέρα.
Δημ/φος: Μπορούμε να δούμε και ένα βίντεο ενώ μας εξηγείτε για το πως γίνεται η επέμβαση για να μας εξηγείτε παράλληλα. Μια εικόνα ίσον χίλιες λέξεις.
Οφθαλμίατρος: Θα είναι πιο κατανοητό και για τους θεατές σας. Εδώ βλέπουμε τη μέθοδο LASIK, όπου έχει ανασηκωθεί αυτή η λεπτή στοιβάδα του κερατοειδούς. Βλέπουμε το στόχο, ο σταυρός που υπάρχει στο κέντρο, είναι το σημείο που αντίστοιχα ο ασθενής εστιάζει το βλέμμα του. Τα φωτάκια που αναβοσβήνουν είναι το laser που σμιλεύει τον κερατοειδή, ώστε να έχουμε το αποτέλεσμα που θέλουμε. Δεν πέφτουν ταυτόχρονα όλες οι κηλίδες την ίδια ώρα. Επειδή όλα τα laser έχουν και ένα θερμικό αποτέλεσμα, θέλουμε να προλάβουμε οι περιοχές που έχουμε χτυπήσει να κρυώσουν και να μην έρθει ο κερατοειδής σε υψηλή θερμοκρασία όλος. Γι αυτό και πέφτει έτσι σε διαφορετικό χρόνο σε κάθε σημείο. Στο τέλος όταν γίνει η σμίλευση, το flap ή κρημνός όπως λέμε, κλείνει και σκεπάζει τον κερατοειδή. Δεν χρησιμοποιούμε ράμματα κτλ.
Δημ/φος: Με τι αναισθησία γίνεται? Μας είπαμε ότι παίρνει κάποιο αγχολυτικό ο ασθενής. Χρειάζεται κάτι άλλο?
Οφθαλμίατρος: Χρειάζεται τοπική αναισθησία, η οποία είναι ένα κολλύριο. Αυτό είναι το βασικό κομμάτι. Τα μάτια είναι μια ευαίσθητη περιοχή. Όσο ψύχραιμοι και να είναι, όταν κάτσουν έστω και για λίγα λεπτά κάτω από το laser, μπορεί να αγχωθούν. Η βασική αναισθησία είναι ένα απλό αναισθητικό κολλύριο.
Δημ/φος: Πονάει?
Οφθαλμίατρος: Η διαδικασία με όποια μέθοδο και να κάνουμε δεν πονάει καθόλου. Μετά αναλόγως με τη μέθοδο, έχουμε κάποια ενόχληση. Δεν είναι κάτι που θα δυσφορήσει κανείς. Η δράση του laser είναι πολύ μικρή σε διάρκεια, της τάξεως των μερικών δευτερολέπτων.
Δημ/φος: Αυτό θα σας ρωτούσα, πόσο διαρκεί η διαδικασία.
Οφθαλμίατρος: Μιλάμε για λίγα δευτερόλεπτα σε κάθε μάτι ανάλογα με τους βαθμούς που έχουμε να διορθώσουμε . Όλη η διαδικασία με την προετοιμασία που κάνουμε στην αίθουσα, θα πάρει 10-15 λεπτά. Είναι κάτι σύντομο.
Δημ/φος: Είναι ασφαλής η διαδικασία? Αν κάποιον πχ. εκείνη την ώρα κουνηθεί, όχι συνειδητά αλλά αντανακλαστικά. Τι γίνεται, δημιουργείται κάποιο πρόβλημα?
Οφθαλμίατρος: Πλέον τα σύγχρονα laser, η τεχνολογία σε αυτό το κομμάτι μας έχει βοηθήσει τόσο πολύ με το eye tracking technology, τη δικλίδα ασφαλείας που έχουν όλα τα μηχανήματα, για να αντιλαμβάνεται το laser την παραμικρή κίνηση που κάνει ο βολβός του ματιού μας. Είναι φυσιολογικό να κινείται το μάτι λίγο αλλά ακολουθεί το Laser. Να φανταστείτε το σύστημα αυτό ελέγχει τη θέση του ματιού ανάλογα με το μηχάνημα 200-500 φορές το δευτερόλεπτο. Άρα είμαστε πάρα πολύ ασφαλείς. Όσον αφορά τη διαδικασία δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος. Να τονίσω ότι πολύ σημαντικό για την επιτυχία είναι να έχουμε καλά αποτελέσματα στον προ-εγχειρητικό έλεγχο γιατί υπάρχουν και υποψήφιοι που δεν είναι κατάλληλοι. Για παράδειγμα υπάρχουν άνθρωποι που από τη φύση τους έχουν ένα πολύ λεπτό κερατοειδή που δεν κάνει να δεχτεί διόρθωση με laser. Είναι πολύ λίγες περιπτώσεις αυτές. Τώρα και με τα σύγχρονα laser υπάρχουν και επιλογές για ανθρώπους με λεπτούς κερατοειδείς. Βασικό βήμα όμως για την επιτυχία είναι να έχουμε ένα καλό προ-εγχειρητικό έλεγχο με την αναλυτική μελέτη του κερατοειδούς, τη χαρτογράφηση με λεπτομέρεια κτλ. Αυτό είναι το κλειδί της επιτυχίας.
Εδώ βλέπουμε μια τοπογραφία κερατοειδούς που μας δείχνει αναλυτικά σαν ένας χάρτης του μπροστινού μέρους του ματιού μας, που δείχνει οποιαδήποτε “λακουβίτσα” ή “λοφάκι” που αυτό είναι τόσο εξατομικευμένο, δηλαδή όλα αυτά τα στοιχεία μπαίνουν στο laser, και εκείνο κάνει μια διαφορετική προσέγγιση για κάθε άτομο. Είναι η προσωπική διόρθωση για το κάθε μάτι, γιατί κάθε μάτι έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες, η customized ablation.
Δημ/φος: Μετά την επέμβαση βλέπει ο ασθενής καθαρά. Μπορεί να φύγει με ένα συνοδό αλλά βλέπει καθαρά. Τι πρέπει να κάνει μετά?
Οφθαλμίατρος: Θα σας πω για γενικές γραμμές που ισχύουν και για τις 2 μεθόδους. Δίνουμε κάποια φαρμακευτικά κολλύρια που στην μία περίπτωση τα χρησιμοποιεί κανείς για 2 βδομάδες. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να τα βάλει για 2 μήνες, αλλά είναι σε χαμηλή δοσολογία. Μπορεί δηλαδή να επιστρέψει στις δραστηριότητες του. Με τη μέθοδο LASIK, από την επόμενη μέρα οι ασθενείς βλέπουν τέλεια. Με την PRK καθυστερεί η επούλωση και μπορεί να πάρει 3-4 μέρες για να καθαρίσει το τοπίο. Αλλά και πάλι μιλάμε για μικρά διαστήματα. Πολλοί έρχονται και κάνουν τη διόρθωση την Παρασκευή και τη Δευτέρα πηγαίνουν στη δουλεία τους κανονικά.
Δημ/φος: Ποιες οδηγίες δίνετε? Κάποιος μπορεί να πάει στη θάλασσα για μπάνιο? Μια γυναίκα μπορεί να κάνει μακιγιάζ?
Οφθαλμίατρος: Μακιγιάζ στα μάτια προτείνουμε μετά τις 10 μέρες για λόγους μολύνσεων. Θέλει λίγο προσοχή για 7-10 μέρες να μην πάει κάποιο μικρόβιο στο μάτι. Για τον ίδιο λόγο, για να μην πέσει ιδρώτας στα μάτια, γυμναστήριο επίσης μετά τη βδομάδα. Μπάνιο στη θάλασσα με βουτιά εγώ προτείνω μετά τις 15 μέρες. Μετά τη βδομάδα μπορεί κανείς να κάνει μακροβούτι φορώντας γυαλάκια πισίνας. Μετά τις 15 μέρες μπορεί ελεύθερα.
Δημ/φος: Γυαλιά ηλίου?
Οφθαλμίατρος: Γυαλιά ηλίου πρέπει να φοράνε άμεσα. Ακόμα και την ίδια στιγμή, υπάρχει μια ελαφριά ή πιο σοβαρή ευαισθησία στο φως. Άρα τα χρειαζόμαστε τα γυαλιά ηλίου. Καλό είναι τον πρώτο καιρό, να τα φοράνε οι ασθενείς συνέχεια όταν είναι σε εξωτερικό χώρο γιατί προφυλάσσουν και τα μάτια τους από κάποιο σκουπιδάκι, κάτι που μπορεί να μπει μέσα κτλ. Δεν θέλουμε τίποτα να ενοχλήσει το φρεσκοχειρουργημένο μάτι.
Δημ/φος: Με την μυωπία των πολύ μεγάλων βαθμών υπάρχει λύση? Αυτές οι μέθοδοι απευθύνονται και στους πολύ μεγάλους βαθμούς?
Οφθαλμίατρος: Βεβαίως, τώρα πια με τα σύγχρονα laser, διορθώνουμε μυωπίες μέχρι 10-11 βαθμούς και 12 κάποιες φορές αναλόγως με τα περιθώρια που έχουμε στον κερατοειδή. Υπάρχουν και ακόμα μεγαλύτερες μυωπίες πχ. 17 βαθμοί, όπου εκεί γίνεται κάποια συζήτηση. Δεν είναι συχνές περιπτώσεις αυτές. Υπάρχουν κάποιες άλλες εναλλακτικές μέθοδοι για αυτά τα πιο ακραία περιστατικά. Γενικά όμως η πολύ μεγάλη γκάμα της μυωπίας μηδενίζεται πια.
Δημ/φος: Μόνο η μυωπία διορθώνεται με το laser?
Οφθαλμίατρος: Όχι βέβαια. Τώρα πλέον διορθώνεται και η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός. Η υπερμετρωπία μέχρι 8 βαθμούς και ο αστιγματισμός μέχρι 6 βαθμούς. Αυτά τα νούμερα επειδή οι μύωπες είναι πιο μεγάλη κατηγορία του πληθυσμού, μπορεί να τα ακούσει κάποιος και να φαίνεται ότι είναι χαμηλοί βαθμοί. Όμως επειδή οι άλλες ομάδες, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός, συνήθως δεν φτάνουν σε νούμερα την μυωπία, είναι πάρα πολύ υψηλοί βαθμοί. Παλαιότερα ειδικά ο αστιγματισμός, δεν διόρθωνε τέτοια νούμερα. Τώρα μέχρι 6 βαθμούς αστιγματισμός είναι τεράστια γκάμα που μπορούμε να κάνουμε.
Δημ/φος: Όταν έχουμε και μυωπία και πρεσβυωπία μπορούμε να κάνουμε κάτι?
Οφθαλμίατρος: Βεβαίως. Πολλοί ασθενείς είναι άνω των 40 που επιλέγουν να κάνουν διόρθωση της διαθλαστικής ανωμαλίας τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις και ανάλογα με την ηλικία που βρίσκεται το άτομο, μπορούμε να κάνουμε το λεγόμενο monovision, που είναι μια εφαρμογή, τηνοποία δοκιμάζουμε πριν στον ασθενή για να δούμε ότι το δέχεται. Η λογική είναι ότι αφήνουμε στο ένα μάτι ένα μικρό υπόλοιπο που δεν ενοχλεί όταν κοιτάμε διόφθαλμα μακριά, αλλά μας βοηθά στο να διαβάζουμε κοντά. Έτσι ισορροπεί και ο εγκέφαλος, ούτε οι διαφορές είναι μεγάλες ώστε να ενοχλούν. Περνά το άτομο κάποια χρόνια ανάλογα την ηλικία του πχ. ο 40αρης φτάνει στα 50-52 και δεν χρειάζεται πρεσβυωπικά γυαλιά. Κάποιος που είναι 50αρης μπορεί να φτάσει 3 χρόνια χωρίς να χρειαστεί γυαλιά πρεσβυωπίας. Αυτό είναι όσον αφορά την πρεσβυωπία. Αν κάποιος είναι πιο μεγάλος, επειδή η πρεσβυωπία είναι μια πάθηση που συνεχώς μεγαλώνει μέχρι τα 65, δεν μπορούμε να κάνουμε πλήρη εξάλειψη για πάντα με το laser. Απλώς μπορούμε να καθυστερήσουμε την έλευση της για πολλά χρόνια.
Δημ/φος: Μια γυναίκα αν προγραμματίζει να μείνει έγκυος, μπορεί πριν να κάνει τη διόρθωση της μυωπίας με το laser?
Οφθαλμίατρος: Φυσικά, είναι μια συχνή ερώτηση που ακούω συχνά από τις κοπέλες γιατί υπάρχει ο μύθος ότι στην εγκυμοσύνη μπορεί να ανεβεί η μυωπία ή κάτι να αλλάξει. Αυτό δεν ισχύει. Αυτό που συμβαίνει καμιά φορά στις έγκυες είναι ότι λόγω των ορμονών αυξάνει το πάχος του κερατοειδούς, κάνει οίδημα, και δίνει την ψευδή εντύπωση ότι έχει ανέβει η μυωπία. Αυτό μόλις γεννήσει η γυναίκα και επανέλθουν οι ορμόνες συνήθως στους 9 μήνες μετά, επανέρχεται. Άρα και μία κοπέλα που δεν έχει κάνει παιδιά, μπορεί άφοβα να κάνει laser. Το μόνο που δεν θέλουμε είναι όταν η γυναίκα είναι έγκυος στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και όταν θηλάζει, τότε δεν κάνουμε laser επειδή υπάρχει η επήρεια των ορμονών.
Δημ/φος: Άτομα που ασχολούνται με τον αθλητισμό? Όπως για παράδειγμα καταδύσεις μπορούν να κάνουν την επέμβαση laser?
Οφθαλμίατρος: Ναι, είναι ένας άλλος τομέας που έχει ωφεληθεί πάρα πολύ, γιατί υπάρχουν άτομα που και ερασιτεχνικά και επαγγελματικά ασχολούνται με κάποιο σπορ. Μπορούν μια από τις δυο μεθόδους ανάλογα με την περίπτωση να επιλέξουν και να απαλλαγούν από τη χρήση γυαλιών και φακών επαφής που δυσκολεύει στα αθλήματα. Κάποια αθλήματα που κινδυνεύει κανείς να δεχτεί χτυπήματα στο πρόσωπο σοβαρά, πχ. ένας πυγμάχος, κάποιος που ασχολείται επαγγελματικά με πολεμικές τέχνες κ.α. εκεί δεν επιλέγουμε τη μέθοδο LASIK γιατί υπάρχει κίνδυνος τους πρώτους μήνες πχ. με μια γροθιά που μπορεί να δεχτεί στο μάτι, να ρυτιδωθεί, να χαλάσει λίγο το αποτέλεσμα. Όχι ότι δεν είναι κάτι που δεν διορθώνεται, απλά δεν υπάρχει λόγος να είναι κανείς σε αυτό το ρίσκο. Σε αυτές τις περιπτώσεις κάνουμε τη μέθοδο PRK που επιδρά εξωτερικά και δεν αφήνει “τομή” στον κερατοειδή.
Δημ/φος: Υπάρχει και άλλη μια κατηγορία νέων που χρειάζονται πολύ καλή όραση χωρίς γυαλιά. Είναι οι υποψήφιοι για λιμενικό, αστυνομία, στρατιωτικές σχολές, πιλότοι κτλ. Αυτοί δεν πρέπει να φορούν γυαλιά και θέλουν πολύ πολύ καλή όραση. Μπορούν να ωφεληθούν?
Οφθαλμίατρος: Βεβαίως. Αυτή είναι η μόνη περίπτωση που στα παιδιά που είναι υποψήφια για αυτές τις σχολές που κάνουμε τη διόρθωση της μυωπίας και σε λίγο μικρότερη ηλικία. Φανταστείτε ότι πάνε στην Γ’ Λυκείου, μπορεί να μην έχουν κλείσει τα 18 ακόμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις βεβαίως μπορεί να γίνει και ανάλογα με τις απαιτήσεις. Κάθε σχολή έχει ορισμένες απαιτήσεις όσον αφορά την όραση πχ. οι ίκαροι δεν επιτρέπεται να κάνουν LASIK. Είναι δεκτή μόνο η μία μέθοδος. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις όπως οι πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας που δεν δέχονται καμία διόρθωση και πρέπει να είναι το μάτι τους ανέπαφο. Αλλά ωφελούνται πάρα πολύ, η μεγάλη πλειοψηφία πηγαίνουν πάρα πολύ καλά. Γιατί διαφορετικά δεν θα μπορούσαν καν να εισαχθούν.
Δημ/φος: Πόσο κοστίζει η διόρθωση μυωπίας με laser?
Οφθαλμίατρος: Το κόστος εξαρτάται κυρίως από τη μέθοδο που θα επιλέξουμε, υπάρχει μια διακύμανση. Γενικά πρέπει να πούμε ότι οι τιμές είναι πολύ πιο προσιτές απ ότι ήταν κάποτε. Ο λόγος είναι ότι έχει αυξηθεί ο όγκος των περιστατικών, δεν είναι πια το καινούργιο, το άγνωστο. Είναι πολύ πιο προβλέψιμα τα αποτελέσματα και μεγάλη η επιτυχία. Σε συνάρτηση και συζήτηση με το τι επιλέγουμε να κάνουμε, καθορίζεται και το κόστος.
Δημ/φος: Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ γιατρέ για όλα τα χρήσιμα και ενδιαφέρονται που μας είπατε για το Laser μυωπίας.